یادداشت تحلیلی پایگاه خبری تیترصنعت، در صنایع تولیدی ایران، هوش مصنوعی کاربردهای متعددی دارد که از جمله آن می‌توان به اتوماسیون هوشمند خطوط تولید اشاره کرد. سامانه‌های بینایی ماشین مبتنی بر شبکه‌های عصبی کانولوشنی (CNN) قادرند نقص‌های ریزی از جمله ترک‌ها، خراش‌ها و نوسانات سایز و رنگ را در قطعات و محصولات تشخیص دهند که پیش از این توسط نیروی انسانی قابل شناسایی نبود. این امر باعث کاهش ضایعات، افزایش سرعت فرایند کنترل کیفیت و ارتقاء استانداردهای تولید می‌شود.

یکی دیگر از کاربردهای حیاتی هوش مصنوعی در صنایع تولیدی، نگهداری پیش‌بینانه (Predictive Maintenance) است. با استقرار حسگرهای IoT در ماشین‌آلات و تجمیع داده‌های لحظه‌ای حساس به دما، لرزش، نویز و فشار، الگوریتم‌های یادگیری ماشین می‌توانند الگوهای خرابی احتمالی را شناسایی و پیش از بروز خرابی، هشدارهای لازم را ارائه دهند. این رویکرد باعث کاهش هزینه‌های ناشی از توقفات ناگهانی و افزایش عمر مفید تجهیزات می‌شود.

نقش هوش مصنوعی در بهینه سازی

هوش مصنوعی در بهینه‌سازی زنجیره تامین نیز نقش کلیدی دارد. مدل‌های پیش‌بینی تقاضا که بر پایه تحلیل داده‌های تاریخی، داده‌های بازار و حتی داده‌های اقلیمی ساخته می‌شوند، به صنایع کمک می‌کنند تا موجودی مواد اولیه و محصولات نهایی را بهینه کنند. همچنین، الگوریتم‌های بهینه‌سازی مسیرهای لجستیکی با استفاده از تکنیک‌های یادگیری تقویتی (Reinforcement Learning) هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش و زمان تحویل را به حداقل می‌رسانند.

با این همه پتانسیل، چالش‌هایی در بستر صنایع تولیدی ایران وجود دارد. از مهم‌ترین محدودیت‌ها، کمبود تخصص در حوزه هوش مصنوعی و علوم داده، عدم زیرساخت‌های دیجیتال کامل و ضعف در جمع‌آوری و نگهداری داده‌های کیفی است. همچنین، فرهنگ مقاومتی در برابر تغییرات فناورانه و پیچیدگی‌های پیاده‌سازی سیستم‌های هوشمند در محیط‌های صنعتی قدیمی، از موانع اصلی محسوب می‌شوند.

برای رفع این موانع، سیاست‌گذاری‌های خردمندانه در جهت حمایت از توسعه نیروی انسانی متخصص، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ابری و مراکز داده، تدوین استانداردهای داده و ایجاد پل ارتباطی میان صنایع، دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان الزامی است. ایجاد پلتفرم‌های داده محور مشترک بین شرکت‌ها می‌تواند موجب اشتراک دانش و همکاری‌های فناورانه شود.

در نهایت، هوش مصنوعی نه تنها در بهبود عملکرد داخلی صنایع تولیدی موثر است، بلکه می‌تواند تولیدات ایران را در بازارهای جهانی رقابت‌پذیرتر ساخته و بر خلق ارزش افزوده و توسعه اقتصادی کشور را متحول سازد. به‌کارگیری راهکارهای هوشمندانه و نوآورانه، کلید موفقیت در آینده صنایع تولیدی ایران است.