گزارش تحلیلی پایگاه خبری تیترصنعت، در سال ۱۴۰۴، صنعت ارتباطات و اپراتوری اینترنت ایران بیش از هر زمانی گرفتار دو بحران همزمان شده است؛ نخست فشارهای مالی ناشی از تورم، افزایش نرخ ارز و هزینه‌های واردات تجهیزات که نقدینگی شرکت‌ها را به شدت محدود کرده و دوم اختلالات گسترده و قطعی‌های مکرر اینترنت بدلیل قطعی برق که درآمدها را تحت فشار گذاشته است. این شرایط بحرانی، که از سال گذشته آغاز شده، به زعم کارشناسان، وضعیت ناپایداری ایجاد کرده و آینده این صنعت را مبهم ساخته است.

مشکل قطعی برق نیز چالشی اساسی است که به پیچیدگی بحران‌ها افزوده است. قطعی‌های مکرر برق، به ویژه در فصل‌های گرم که مصرف انرژی بالاست، باعث توقف فعالیت تجهیزات شبکه و زیرساخت‌های اپراتورها می‌شود. این وضعیت نه تنها کیفیت خدمات را کاهش می‌دهد بلکه موجب افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری شده و درآمد اپراتورها را بیش از پیش تحت تاثیر قرار می‌دهد. در برخی مناطق، قطعی‌های برق منجر به قطع سراسری اینترنت و نارضایتی گسترده کاربران شده است که این موضوع فشار مضاعفی بر اپراتورها وارد می‌کند.

چالش اپراتورهای اینترنت ایران

در این میان اپراتورهای اصلی کشور، از جمله همراه اول، ایرانسل و رایتل، با چالش‌های خاص خود دست به گریبان‌اند. همراه اول به دلیل گستردگی شبکه و حجم بالای مشترکین، هزینه‌های نگهداری و توسعه زیرساختی بسیار بالایی را متحمل می‌شود و فشارهای ناشی از بالا رفتن قیمت تجهیزات و سقوط ارزش ریال، نقدینگی این اپراتور را به شدت تحت فشار گذاشته است. ایرانسل، به عنوان دومین اپراتور، با اختلالات مکرر و نارضایتی رو به افزایش مشتریان مواجه است و درحال حاضر بالاترین نرخ رشد هزینه‌ها را دارد که تهدیدی جدی برای ادامه روند توسعه شبکه محسوب می‌شود. رایتل نیز که کمتر از دو اپراتور دیگر بازار دارد، با کاهش سهم بازار و مشکلات درآمدی سخت دست و پنجه نرم می‌کند، زیرا مخاطبان آن نسبت به افزایش تعرفه‌ها حساس‌تر بوده و تحمل هزینه‌های بیشتر را ندارند.

در واکنش به این شرایط، اپراتورها درخواست افزایش قابل توجه تعرفه‌ها را مطرح کرده‌اند؛ به طور مثال، پیشنهاد افزایش حدود ۷۰ درصدی تعرفه‌ها از سوی برخی مدیران همراه اول، ایرانسل و رایتل موجی از اعتراضات کاربران در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها به دنبال داشت. مردم به احتمال افزایش تعرفه‌ها شکایت دارند، زیرا معتقدند کیفیت خدمات متناسب با هزینه پرداختی نیست و علاوه بر آن، فیلترینگ شدید باعث تحمیل هزینه‌های پنهان مانند خرید VPN و کاهش کیفیت اتصال شده است. این موضوع از جمله دلایلی است که اعتراض عمومی را تشدید کرده و فضای بی‌اعتمادی نسبت به اپراتورها را افزایش داده است.

راه حل های اپراتورهای ایرانی

مدیران این اپراتورها در صحبت‌هایشان به دلایل افزایش تعرفه‌ها اشاره می‌کنند؛ آنها مهم‌ترین چالش‌ها را تحریم‌ها و محدودیت‌های واردات تجهیزات، افزایش هزینه‌های ارزی، ناترازی درآمد و هزینه‌های نگهداری شبکه، فشارهای مالی مداوم و قطعی‌های مکرر برق می‌دانند. به گفته یکی از کارشناسان این صنعت، عدم تناسب درآمدهای اپراتورها با هزینه‌های سنگین نگهداری و توسعه به وضعیتی رسیده که بدون افزایش تعرفه‌ها، ادامه عملیات با کیفیت ممکن نیست. همچنین، مشکلاتی مانند عدم توسعه کافی فیبر نوری، تاخیر در به‌روزرسانی زیرساخت‌ها، فشارهای تورمی و قطعی برق مزید بر علت شده‌اند.

در کنار مشکلات مالی و قطعی برق، چالش‌های فنی و مدیریتی نیز اپراتورها را تهدید می‌کند؛ فقدان رقابت سالم در بازار، مشکلات شفافیت مالی، و اختلالات ناشی از فیلترینگ، که کاربران را مجبور به استفاده از VPN‌های پرهزینه می‌کند، همه به افزایش نارضایتی عمومی منجر شده‌اند.

با وجود این که اپراتورها به دنبال افزایش تعرفه‌ها هستند، مردم انتظار دارند که این افزایش همراه با ارتقای محسوس کیفیت خدمات و بهبود زیرساخت‌ها باشد. کارشناسان تاکید دارند که افزایش برق و بهبود شرایط تامین انرژی می‌تواند تنها بخشی از این مشکلات را برطرف کند و زمینه پایداری بیشتر خدمات را فراهم آورد، اما به تنهایی کافی نیست. برای حل کامل چالش‌ها، نیازمند اصلاحات ساختاری گسترده، رفع تحریم‌ها، تسهیل واردات تجهیزات، توسعه فناوری‌های نوین مانند فیبر نوری و مدیریت بهتر بازار هستیم.