به گزارش پایگاه خبری_تحلیلی تیترصنعت، صنعت فولاد ایران، شاهرگ حیاتی اقتصاد صنعتی کشور، علیرغم ثبت رشد قابل توجه در تولید و مصرف داخلی در سال ۱۴۰۴، با کاهش حدود ۲۰ درصدی در حجم صادرات روبرو است. این تضاد در عملکرد صنعت فولاد، تصویری از پیچیدگی چشمانداز این حوزه در شرایط تحریم‌های شدید، محدودیت‌های تامین انرژی، و ریسک‌های حاصل از تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را ارائه میدهد. ناترازی برق و محدودیت در زیرساخت‌های انرژی مهمترین چالش پیش‌روی تولیدکنندگان فولاد است که بر هزینه‌ها و رقابت‌پذیری ایران در بازار جهانی سایه افکنده است.
رشد تولید و مصرف داخلی فولاد؛ نشانه پویایی در دل مشکلات
با این حال، تولید اسلب با کاهش ۳.۶ درصدی، و روندی تقریباً ثابت در تولید ورق سرد، نشاندهنده برخی محدودیت‌ها در تامین مواد اولیه و تغییرات ساختاری در الگوی تولید است که باید در سیاستهای توسعه‌ای آینده مدنظر قرار گیرد.
افت محسوس صادرات؛ حاصل فشارهای تحریمی، تنش‌های نظامی و بازارهای جهانی
برخلاف روند رو به رشد تولید و مصرف، حجم صادرات فولاد ایران در همین بازه زمانی با کاهش حدود ۲۰.۹ درصدی به ۹.۸ میلیون تن رسیده است. علل این کاهش را باید در موارد زیر جستوجو کرد:
تحریم‌های اقتصادی و تجاری: محدودیت‌هایی که ورود به بازارهای مهم جهانی را برای فولاد ایران دشوار ساخته است.
تنش‌های ژئوپلیتیکی و خطر وقوع جنگ میان ایران و آمریکا: ایجاد نااطمینانی شدید در تجارت بین‌المللی و افزایش هزینه‌های بیمه و حمل‌ونقل کالا.
کاهش تقاضای جهانی: به خصوص در پی کندی رشد اقتصادی در بسیاری از کشورهای خریدار.
محدودیت‌های صادراتی داخلی: گاهی محدودیت‌های دسترسی به مواد اولیه یا اولویت دادن به تامین بازار داخلی.
جالب آنکه ارزش دلاری صادرات برخی محصولات فولادی با افزایش همراه بوده که نشاندهنده رشد قیمت‌های جهانی فولاد و تاثیر نرخ ارز در ایران است، هرچند این رشد ارزش نتوانسته افت حجم صادرات را جبران کند.
چالش ناترازی انرژی؛ مانعی بزرگ برای توسعه فولاد
یکی از ریشه‌ای‌ترین مشکلات صنعت فولاد ایران، ناترازی تامین انرژی است. خصوصاً تامین برق پایدار به عنوان مهمترین هزینه تولید فولاد، محدودیت جدی برای کارخانه‌های فولادسازی به شمار میرود. اختلال در شبکه برق، قطعی‌های مکرر و مشکلات زیرساختی توانسته تولید پایدار را با مشکل مواجه سازد.
این چالش موجب افزایش هزینه‌های تولید و کاهش رقابت‌پذیری محصولات فولادی ایران در بازارهای بین‌المللی میشود. بنابراین، اصلاح ساختار تامین انرژی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و بهره‌گیری از فناوریهای نوین در حوزه بهره‌وری انرژی از ضرورت‌های حیاتی است.
نگاه به آینده؛ ضرورت اخذ سیاستهای هوشمندانه و چندجانبه
صنعت فولاد ایران اکنون در نقطه حساسی ایستاده و تحولات داخلی و خارجی، چهارچوب فعالیت آن را به شدت تحت تاثیر قرار داده‌اند. برای استمرار رشد و حفظ سهم خود در بازارهای منطقه‌ای و جهانی، نیاز به اتخاذ سیاست‌هایی چندجانبه و راهبردی است:
توسعه فناوریهای نوین و افزایش بهره‌وری انرژی
تمرکز بر صنایع پایین‌دستی جهت ارزش افزوده بیشتر و کاهش صادرات مواد اولیه خام
شناسایی و بازکردن کانال‌های جدید صادراتی به ویژه در بازارهای آسیایی و آفریقایی
برنامه‌ریزی برای مدیریت بهتر ریسک‌های سیاسی و اقتصادی در شرایط تنش‌های ژئوپلیتیکی
گزارش چهار ماهه انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، از یک سو حکایت از توانایی تولیدکنندگان برای افزایش تولید و پاسخگویی به نیازهای رو به رشد داخلی دارد، و از سوی دیگر، نمایشدهنده عمیق‌تر شدن چالش‌ها در عرصه صادرات، تامین انرژی و زمینه‌های سیاسی و اقتصادی است.
صنعت فولاد ایران نیازمند توجه ویژه و حمایتهای جامع است تا ضمن حل موانع داخلی و مدیریت اثرات تحریم، بتواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی حفظ کرده و به رشد پایدار دست یابد. در شرایط پیچیده کنونی، این صنعت باید با خرد جمعی و همکاری بخش‌های مختلف مسیر دشوار توسعه را بپیماید و از گرداب فشارهای خارجی عبور کند.
نظرات کاربران